توافق تهران و ریاض می تواند به احیای مذاکرات هسته ای کمک کند؟
تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۰۱۹۷۸
خبرگزاری آریا-مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته در یک نشست خبری ضمن تاکید بر این که ازسرگیری روابط ایران و عربستان به افزایش ثبات منطقه کمک خواهد کرد، آن را بر روند احیای توافق هسته‌ای بی‌تاثیر دانست.
به گزارش خبرگزاری آریا،جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش از نشست خبری شورای همکاری اتحادیه اروپا - عراق که مشروح آن در وبگاه سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا منتشر شده است، درباره توافق ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک گفت: اخیرا شاهد عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و ایران بوده‌ایم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بورل برای کم اهمیت دادن نقش چین در این توافق بیان کرد: فراموش نکنیم که اولین دور مذاکراتی که نتیجه مثبتی در بر داشت، در بغداد انجام شد. بغداد صحنه این نزدیکی مهم روابط میان ایران و عربستان سعودی بود.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ به این سوال که آیا این توافق میان تهران و ریاض منجر به هموار شدن مسیر پیش روی توافق هسته‌ای (برجام) خواهد شد گفت: مسلما این که دو کشوری که روابطشان با دشواری‌هایی همراه بود، تصمیم گرفتند تعامل دیپلماتیک را از بگیرند و سفیر بفرستند، خبر خوبی بود. این فقط می‌تواند به ثبات منطقه و کاهش تنش‌ها کمک کند.
او در همین راستا گفت: برجام مسئله دیگریست. در برجام هیات کشورهای دیگری حضور دارند. ما روی این موضوع کار می‌کنیم. روابط خوب میان عربستان سعودی و ایران برای همه چیز خوب است اما برجام سازوکار خودش را دارد.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس:توافق تهران و ریاض شرایط را برای از سرگیری مذاکرات بهتر می‌کند
شهریار حیدری گفت: موانعی بر سر راه برجام هستند که با توافق تهران و ریاض شرایط برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای بهتر می‌شود.
شهریار حیدری با اشاره به توافق ایران و عربستان، گفت: توافق تهران و ریاض در حوزه بین الملل و منطقه اثرگذار است، چرا که صلح، ثبات و امنیت پایدار در منطقه بستگی به همکاری همه کشورها به ویژه ایران و عربستان دارد، جمهوری اسلامی همواره با اتخاذ مواضع امنیت پایدار در منطقه، به دنبال برقراری ارتباط با همسایگان از جمله عربستان است.
وی بیان کرد: در طول یکسال و نیم گذشته نشست‌های متعدد بین ایران و عربستان در بغداد برگزار که روز گذشته توافق حاصل شد این توافق بر اقتصاد تاثیر مثبت دارد، اما تیم اقتصادی دولت ضعیف است و متاسفانه این موضوعات و توافقات اثری بر توسعه اقتصادی و بهبود معیشت ندارد به طور مثال وزارت صمت برنامه‌ای برای توسعه روابط اقتصادی ندارد و باید گفت از این دولت نمی‌توان انتظار داشت که توسعه اقتصادی را با تحولات سیاسی رقم بزند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در خصوص آینده برجام به دنبال توافق تهران و ریاض پیش بینی کرد و گفت: موانع بر سر راه توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 قرار دارد که با این توافقات قطعا شرایط برای از سرگیری مذاکرات برجام بهتر خواهد بود.
تاثیر عادی سازی روابط ایران و عربستان بر احیای برجام
روزنامه آمریکایی نوشت که توافقنامه امضاشده توسط ایران و عربستان برای احیای روابط دیپلماتیک، اگرچه به سال‌ها خصومت بین دو رقیب در خاورمیانه پایان می‌دهد، اما برای نجات اقتصاد ایران کافی نخواهد بود.
وال استریت ژورنال در گزارشی با اشاره به اینکه ایران پیش از امضاء توافقنامه با عربستان، از یک بحران اقتصادی شدید رنج می‌برد، تاکید کرد: به عنوان مثال پول ایران طی دو هفته پایانی فوریه یک پنجم ارزش خود را از دست داد و به سطح کاهشی بی سابقه‌ای رسید و بر مشکلات این کشور افزود.
این روزنامه آمریکایی خاطرنشان کرد: با توجه به عدم امکان احیای توافق هسته‌ای 2015 (برجام) و کاهش بخشی از تحریم های آمریکا، تورم در ایران بالاست و در اواخر سال گذشته به 59 درصد رسید.
وال استریت ژورنال تاکید کرد که اعلام توافق با عربستان در کوتاه مدت به کاهش اندکی فشار بر ریال ایران کمک کرد، اما پس از آن ارزش پول ایران به روند کاهشی خود ادامه داد.
این روزنامه به نقل از اقتصاددانان و بازرگانان مدعی شد که عربستان و دیگر همسایگان ایران علیرغم احیاء روابط دیپلماتیک تهران با ریاض، بعید است مقادیر زیادی نقدینگی برای سرمایه‌گذاری در ایران تزریق کنند.
آن‌ها همچنین معتقدند که عربستان می خواهد بداند که آیا تهران با توقف ارسال محموله های تسلیحاتی به متحدان خود در یمن، به توافق پایبند خواهد بود یا خیر.
وال استریت ژورنال توضیح داد که تحریم‌‌های غرب علیه ایران مانعی قوی برای ورود این کشورها به اقتصاد ایران خواهد بود.
گفتنی است ایران و عربستان در 10 مارس در پکن، پایتخت چین، توافق کردند که روابطی را که 7 سال پیش بین آن ها قطع شده بود از سر بگیرند و ظرف دو ماه سفارت های دو کشور را بازگشایی کنند.
عربستان تایید کرد که توافق با ایران بر اساس احیای روابط دیپلماتیک و ضمن تمایل مشترک دو طرف برای حل اختلافات از طریق ارتباط و گفت و گو منعقد شده است.
توافق تهران و ریاض تاثیر غیرمستقیم بر برجام دارد
یکی دیگر از موضوعات مهم دیگر رابطه نسبتاً معنی‌دار پرونده برجام با توافق اخیر ایران و عربستان است. هر چند که احیای روابط بین ایران و عربستان به ثبات منطقه غرب آسیا و شکل‌گیری هندسه نظم جدید منطقه‌ای کمک خواهد نمود؛ اما پرونده برجام موضوع فنی هسته‌ای و متفاوتی است و به نظر می‌رسد این توافق بیشتر جنبه روانی را بر برجام خواهد داشت؛ زیرا این رویدادهای برجام و توافق اخیر ایران و عربستان نسبتاً هم‌زمان و به هنگام برای برون‌رفت از این بن‌بست سیاسی قلمداد می‌شود. یقیناً این رویه مناسبات در نظام بین‌الملل موجب بازآرایی و تنظیم‌گری سیاست خارجی ایران و به سرانجام رساندن پرونده برجام خواهد گردید و امیدوار است این تغییر رفتار سیاسی در سایر کشورهای اثرگذار در این پرونده مهم منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به وجود آمده باشد.
در شرایط کنونی و پدیده مهم نوظهور شکل‌گیری هندسه نظم جدید جهانی که با راهبرد وحدت کشورهای قدرتمند منطقه از جمله ایران، عربستان، چین و هند که به کاهش تنش و صلح و ثبات منطقه کمک شایانی را خواهد نمود؛ از سوی دیگر شاهد یک وضعیت جدیدی در رژیم صهیونیستی با دیکتاتوری بنیامین نتانیاهو با موجودیت موقت هستیم و با اوضاع نابسامان اجتماعی جنگ داخلی در اسرائیل در حال وقوع است. رژیم صهیونیستی تهدید نسبتاً جدی برای منطقه غرب آسیا خصوصاً در کشورهای همسایه جمهوری اسلامی ایران از جمله منطقه شمال غرب کشور با جنگ‌افروزی در حوزه قره‌باغ شده است.
اما به نظر می‌رسد که هندسه نظم جدید جهانی شکل‌گیری اولیه خود را پیدا کرده است چرا که تغییرات اساسی در جهان در حال وقوع است که قطعاً به پرونده برجام نیز تأثیر روانی و غیرمستقیم خواهد گذاشت. اما توجه به این نکته ضروری است که موضوع برجام بیشتر از آنکه یک پرونده فنی و هسته‌ای باشد یک پرونده سیاسی است و توافقات و رخدادهای مختلف از جمله روابط ایران و عربستان و یا بی‌ثباتی در حوزه قره‌باغ می‌تواند تأثیر غیرمستقیم را داشته باشد؛ بنابراین باید منتظر اقدامات واقعی و میدانی مثبت شوراهای همکاری ازجمله خلیج‌فارس برای همکاری با ایران در پرونده‌های مختلف ازجمله برجام باشیم.
توافق تهران و ریاض تاثیری بر رفع تحریم های آمریکا ندارد
مارک لئونارد در شورای اروپایی روابط خارجی درباره چشم انداز همکاری های اقتصادی سعودی ها با ایران گفت:این علامت سوال وجود دارد که سعودی ها چگونه می خواهند برای تحقق چنین هدفی، از مانع تحریم های آمریکا گذر کنند.
وی درباره چشم انداز همکاری های اقتصادی سعودی ها با ایران این علامت سوال وجود دارد که سعودی ها چگونه می خواهند برای تحقق چنین هدفی، از مانع تحریم های آمریکا گذر کنند. این یک وضعیت ناروشن است اما این احتمال بیشتر است که سعودی ها از همکاری های محدود اقتصادی با ایران فراتر نروند. این کاری است که سعودی ها با روسیه هم پس از اعمال تحریم های غربی انجام دادند. سعودی ها همچنین می دانند که برای چین، عربستان از اهمیت راهبردی بیشتری در قیاس با ایران برخوردار است. باتوجه به این واقعیت ها بود که سعودی ها از آوریل 2022 که در گفتگو با ایران به کلافگی رسیدند و نتوانستند امتیازاتی را که می خواستند به دست آورند، پای چین را به میان آوردند چرا که می دانستند چین تنها خط تنفس اقتصادی برای ایران است و پکن اهرم لازم برای متقاعدکردن ایران را دارد. به هرحال اکنون به بن بست میان دو طرف پایان داده شده است.
منبع: خبرگزاری آریا
کلیدواژه: عربستان ایران عراق مذاکرات برجام آمریکا خارجی اتحادیه اروپا توافق تهران و ریاض تحریم های آمریکا روابط دیپلماتیک ایران و عربستان عربستان سعودی توافق هسته ای پرونده برجام سیاست خارجی سعودی ها ثبات منطقه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۰۱۹۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تصمیم عرب‌ها درمورد تهران و تل آویو چیست؟
فارن افرز در مطلبی به قلم دالیا داسا کایه و سنم وکیل نوشت: زمانی که ایران در روز ۱۳ آوریل بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد روانه اسرائیل کرد، اردن به دفع این حمله کمک نمود. گزارش‌های رسانه‌ای اولیه نشان داد که چند دولت دیگر عربی نیز در دفاع از آسمان اسرائیل مشارکت داشته اند؛ اما این اقدامات بعدا تکذیب شد. با این وجود، شماری از رهبران اسرائیلی و برخی ناظران در واشنگتن این اقدامات را به عنوان نشانه‌ای از یک تغییر جهت مهم تعبیر کردند.
به گزارش انتخاب، استدلال آن‌ها این بود که در صورت تداوم تشدید تنش با ایران این دولت‌ها طرف اسرائیل را می‌گرفتند. سپهبد هرزی هالوی، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل اعلام کرده که حمله ایران «فرصت‌های جدیدی برای همکاری‌ها در خاورمیانه ایجاد کرده است.» انستیتوی مطالعات امنیت ملی که اندیشکده‌ای اسرائیلی است هم اعلام کرده که «ائتلاف منطقه‌ای و بین المللی که در دفع حملات ایران به اسرائیل مشارکت داشت پتانسیل ایجاد یک اتحاد منطقه‌ای علیه ایران را نشان داد.»
پس از آنکه اسرائیل به شکلی محدود به حمله ایران پاسخ داد، دیوید ایگناتیوس، ستون نویس واشنگتن پست نوشت که اسرائیل «مانند رهبر یک ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران عمل کرد.» وی در ادامه اظهار داشت، اسرائیل با واکنشی محدود «ظاهرا در حال بررسی منافع متحدان خود در این ائتلاف یعنی عربستان، امارات و اردن بوده است که همگی کمک‌های بی سر و صدایی در جریان حمله هفته گذشته کرده بودند.» به نظر این تحلیلگر مسائل منطقه، این اقدام نشان از یک "تغییر پارادایم برای اسرائیل" دارد که "شکل جدیدی" به خاورمیانه خواهد بخشید.
اما این ارزیابی‌ها ناشی از ذوق زدگی بیش از حد به نظر می‌رسد و نمی‌تواند پیچیدگی چالش‌های منطقه را به تصویر بکشد. مطمئنا با توجه به ماهیت بی سابقه تبادل آتش صورت گرفته بین ایران و اسرائیل در ماه آوریل، استراتژی آینده اسرائیل علیه ایران ممکن است ملاحظات منطقه‌ای را بیش از پیش مد نظر قرار دهد. اما واقعیت‌های منطقه که مانع از همکاری‌ها بین اعراب و اسرائیل می‌شود تغییر چندانی نکرده است. حتی قبل از حمله ۷ اکتبر حماس و جنگ متعاقب آن در غزه، دولت‌های عربی که توافقات ابراهیم را امضا کرده و به عادی سازی روابط با اسرائیل تن داده بودند، از حمایت‌های نتانیاهو از توسعه شهرک‌های اسرائیلی در کرانه باختری و بی تفاوتی وی در قبال تلاش‌های وزرای دست راستی اش برای تضعیف وضعیت موجود در بیت المقدس ناامید شده بودند. مجموعه حملات شهرکت نشینان اسرائیل علیه فلسطینیان در شهر‌های کرانه باختری در بهار ۲۰۲۳ این تنش‌های منطقه‌ای را بیش از پیش شعله ور ساخت. پس از آنکه ارتش اسرائیل در ماه اکتبر عملیات نظامی خود در غزه را آغاز کرد موجب به راه افتادن موجی از اعتراضات در خاورمیانه شد، رهبران عربی بیش از پیش علاقه خود به جانبداری علنی از اسرائیل را از دست دادند، زیرا مطلع بودند که این همکاری علیه می‌تواند به مشروعیت آن‌ها در داخل لطمه بزند.
هیچ بخشی از پاسخ چند کشور عربی به این دور از منازعات بین ایران و اسرائیل نشان نمی‌دهد که این مواضع تغییر قابل توجهی را شاهد بوده است. آن گروه از دولت‌هایی که اسرائیل از آن‌ها به عنوان "اتحاد سنی" یاد می‌کند، در واقع به دنبال برقراری توازن در روابطشان با ایران و اسرائیل، صیانت از اقتصاد و امنیت خود و بیش از همه جلوگیری از بروز یک جنگ منطقه‌ای هستند. اولویت آن‌ها احتمالا همچنان پایان دادن به جنگ ویرانبار غزه و نه تقابل با ایران خواهد بود. با این حال در حالی که تنش‌ها بین ایران و اسرائیل رو به افزایش است، اشتیاق دولت‌های عربی برای سرعت بخشیدن به یکپارچگی منطقه‌ای با اسرائیل بیش از هر زمان دیگری بستگی به تمایل اسرائیل به پذیرش یک دولت فلسطینی دارد.
پیش از حمله ۱۳ آوریل اسرائیل، عربستان و امارات اطلاعاتی را در خصوص حمله‌ای قریب الوقوع با ایالات متحده تبادل کردند. مرکز فرماندهی آمریکا سپس از این اطلاعات برای هماهنگی پاسخ خود با اسرائیل و سایر شرکایش استفاده کرد. اردن به هواپیما‌های ایالات متحده و بریتانیا اجازه داد تا وارد حریم هوایی این کشور شده و پهپاد‌ها و موشک‌های ایرانی را دفع نمایند. گزارش‌های رسانه‌ای اولیه به ویژه در ایالات متحده و اسرائیل تاکید داشتند که یک تلاش گسترده منطقه‌ای موجب خنثی شدن حمله ایران گشته است.
اما خیلی زود روشن شد که نقش اعراب در دفع حمله ایران محدود بوده است. هم عربستان و هم امارات صراحتا هرگونه مشارکت نظامی مستقیم در دفاع از اسرائیل را رد کرده اند. مقام‌های اردنی نیز اظهار داشته اند که این مشارکت برای حفاظت از منافعشان ضروری بوده است. ملک عبدالله دوم تاکید کرده که کشورش برای کمک به اسرائیل اقدام نکرده است.
تلاش‌هایی که دولت‌های عربی برای مقابله با ایران انجام دادند، تقریبا مطمئنا ناشی از تمایل آن‌ها برای حفظ روابطشان با ایالات متحده بوده نه نزدیک‌تر کردن خودشان به اسرائیل. از زمانی که اسرائیل حمله به غزه را آغاز کرده، رهبران عربی از اینکه جو بایدن توفیق چندانی در محدود کردن اقدامات اسرائیل نداشته غافلگیر شده اند. اما آن‌ها همچنان به دنبال تعمیق همکاری‌های خود با واشنگتن هستند. آن‌ها منبع جایگزینی برای امنیتی که آمریکا برایشان فراهم می‌کند نمی‌بینند.
دولت‌های عربی به ویژه دولت‌های حاشیه خلیج فارس از تلاش‌های اسرائیل برای تضعیف توانمندی‌های نیرو‌های نیابتی ایران استقبال می‌کنند. اما آن‌ها به احتمال زیاد مخالف هرگونه حمله مستقیم به ایران خواهند بود که می‌تواند منطقه را که هم اکنون نیز چشم انداز اقتصادی شکننده‌ای دارد بی ثبات نماید و یا منجر به حمله متقابل ایران در منطقه شود. هرچند منقعت دولت‌های عربی در حفظ روابط دفاعی نزدیک با واشنگتن نهفته است، اما آن‌ها نمی‌خواهند به بلوکی بپیوندند که به صراحت علیه ایران و حامیان جهانی اش نظیر روسیه کار می‌کند. آن‌ها ترجیح می‌دهند موازنه‌ای بین روابط مختلف منطقه‌ای و جهانی خود برقرار نمایند، نه اینکه پل‌های پشت سرشان را خراب کنند.
اما به رغم این محدودیت ها، دولت‌های عربی می‌توانند نقشی تعیین کننده در جلوگیری از افزایش بیشتر تنش بین ایران و اسرائیل ایفا کنند. تقویت خطوط ارتباطی بین دو کشور و برقراری تماس‌هایی برای مدیریت بحران حیاتی‌تر از گذشته است. کشورهای عربی‌ای که با هر دو طرف رابطه دارند می‌توانند از این روابط برای تشویق به خویشتن داری و کمک به ارسال پیام‌ها بین طرفین استفاده کنند و برای جلوگیری از جنگ و یا کاهش آسیب‌ها در صورت شروع منازعه تلاش نمایند. در بلندمدت برای برقراری ثبات در منطقه، کشورهای خاورمیانه باید چهارچوب خودشان را برای گفتگو‌های منظمی که مسیر را برای مشارکت هم طرف ایرانی و هم طرف اسرائیلی باز می‌کند ایجاد نمایند. رویارویی اخیر ایران و اسرائیل که دو طرف را به آستانه یک جنگ کامل رساند، نشان دهنده میزان فوریت و ضرورت برقراری چنین دیالوگ‌هایی بود.
اما جهان باید انتظارات خود برای برقراری روابط نزدیک‌تر بین اعراب و اسرائیل را واقع بینانه‌تر کند. همکاری‌های فنی‌ای که دولت‌های عربی و اسرائیل اخیرا در حوزه‌هایی نظیر انرژی و تغییرات اقلیمی داشته اند احتمالا ادامه خواهد داشت. اما نشست‌های مهم منطقه‌ای که علنا تعاملات سیاسی دولت‌های عربی با اسرائیل را تبلیغ می‌کند، تاثیر چندانی نخواهد داشت مگر آنکه اسرائیل به جنگ در غزه خاتمه دهد. تا آن زمان تلاش‌های دولت‌های عربی برای حفظ روابط اقتصادی شان با اسرائیل نیز همچنان محدود باقی خواهد ماند. یک استراتژی کوتاه مدت واقع بینانه‌تر اولویت دهی به حمایت از تلاش‌ها برای میانجیگری وجلوگیری از تنش بیشتر بین ایران و اسرائیل خواهد بود.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است